Opcje widoku
Powiększ tekst
Powiększ tekst
Pomniejsz tekst
Pomniejsz tekst
Kontrast
Kontrast
Podkreślenie linków
Podkreślenie linków
Deklaracja dostępności
Deklaracja dostępności
Reset
Reset

Patron szkoły

Patron szkoły

JAN BRZECHWA (właś. Jan Wiktor Lesman)

urodził się 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce na Podolu, zmarł 2 lipca 1966 roku w Warszawie. Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Był polskim poetą, autorem popularnych wierszy dla dzieci jak i utworów satyrycznych, tłumaczem poetów – m.in. Puszkina, Majakowskiego i Jesienina. Posiadał korzenie żydowskie. Dorastał na polskich Kresach Wschodnich. W latach 1920-1921 wziął udział w wojnie z bolszewikami. Swoje teksty satyryczne, piosenki i skecze publikował początkiem lat dwudziestych. Debiut oficjalny odbył się w 1926 roku, wtedy to ukazał się jego tom poezji „Oblicza zmyślone”. Z wykształcenia był adwokatem, w okresie międzywojennym pracował w ZAiKS’ie jako specjalista od prawa autorskiego. Po II wojnie światowej firmował wydawnictwo „Czytelnika”, będąc jednocześnie członkiem PEN Clubu. Pisał też socrealistyczne wiersze o charakterze propagandowym, gloryfikował więc socjalizm lat pięćdziesiątych. W późniejszym okresie nie był już zaangażowany w tym kierunku. Niezapomniana twórczość Brzechwy to postaci, które stworzył, wśród nich „Pan Kleks”, „Kaczka Dziwaczka” czy „Pchła Szachrajka”. Jego wiersze i bajki nadal bawią najmłodszych. Jan Brzechwa debiutował już jako nastolatek, ponieważ wtedy ukazały się publikacje z wierszami. Wiele wskazuje na to, że autor traktował swoją sztukę hobbystycznie, mając raczej na zawodowej uwadze karierę prawniczą, o którą zabiegał i dbał. Niejako przedmiotem działań pobocznych były w międzywojniu jego teksty satyryczne, a także piosenki i skecze. Tym nie mniej nawiązał owocną współpracę z kabaretami całkiem znanymi, jak „Morskie Oko”, „Qui Pro Quo” i „Czarny Kot”. Tom jego poezji „Oblicza zmyślone” pojawił się w 1926 roku. Natomiast w 1939 roku ukazały się słynne jego utwory dla dzieci, pośród nich na przykład „Tańcowała igła z nitką”, czy też wiersze jak „Kaczka Dziwaczka”, „Żuraw i Czapla”, „Pomidor”. Nad „Akademią pana Kleksa” pracował w czasie drugiej wojny, utwór wydano później, podobnie jak jego „Podróże pana Kleksa”. Były też po wojnie publikowane sztuki Brzechwy, które przewidział dla występów scenicznych w szkołach, a także wierszowane adaptacje wątków ludowych, w tym również powieści. „Przygody Pchły Szachrajki”, „Ptasie plotki” oraz „Opowiedział dzięcioł sowie”. Któż nie zna tych utworów. Ukazały się jeszcze w latach czterdziestych, podobnie jak jego „Na wyspach Bergamutach”. Natomiast w roku 1951 wyszło „Uczymy się chodzić”, by przetrzeć drogę takim jak „Teatr Pietruszki” oraz „Brzechwa dzieciom”, później zaś „Wagary” czy „Szelmostwa lisa Witalisa”. Jego „Śmiechu warte” trafiło do rąk czytelników w latach sześćdziesiątych, podobnie jak „Liryka mego życia”. Wreszcie autobiografia, którą zatytułował „Gdy owoc dojrzewa”.

 

Ciekawostki o Janie Brzechwie

  • Brzechwa był bratem stryjecznym Bolesława Leśmiana. To on wymyślił mu pseudonim artystyczny: Brzechwa.
  • Brzechwa wiele razy został nagrodzony i wyróżniony. Otrzymał m. in. nagrodę miasta Warszawy oraz nagrodę Prezesa Rady Ministrów.
  • Jego pseudonim „Brzechwa” zaistniał w 1946 roku, natomiast prawdziwe nazwisko Jan Wiktor Lesman zarezerwował publikując pod nim tematy prawnicze.
  • Urodził się w 1898 roku, natomiast podawał datę 1900 tak długo, aż ten właśnie rok był przyjmowany za rzeczywisty – dowodzą tego na przykład encyklopedie czasów PRLu.
  • „Brzechwa” oznacza w słowniku języka polskiego opierzona część strzały.
  • Był zasłużonym uczestnikiem wojny polsko – bolszewickiej.
  • Debiutował już w wieku siedemnastu lat.
  • Decyzja o pisaniu tekstów do kabaretów warszawskich była wg Brzechwy podyktowana głównie czynnikami finansowymi.
  • Swoje pisarstwo satyryczne traktował raczej hobbystycznie.

Cytaty Jana Brzechwy

  • „Z ludźmi jest tak jak z zegarkami! Najważniejsze jest to, co mają w środku.”
  • „Choć Słońce takie jasne, cóż ja o Słońcu wiem.”

Twórczość - Wybrane utwory:

  • 1926 – "Oblicza zmyślone" – wiersze,
  • 1929 – "Talizmany" – wiersze,
  • 1932 – "Trzeci krąg" – wiersze,
  • 1935 – "Piołun i obłok" – wiersze patriotyczne,
  • 1938 – "Tańcowała igła z nitką" – wiersze,
  • 1939 – "Kaczka Dziwaczka" – wiersze,
  • 1945 – "Baśń o korsarzu Palemonie" – wiersze,
  • 1946 – "Akademia Pana Kleksa" – powieść,
  • 1946 – "Pan Drops i jego trupa" – wiersze,
  • 1946 – "Przygody Pchły Szachrajki" – wiersze,
  • 1946 – "Ptasie plotki" – wiersze,
  • 1946 – "Opowiedział dzięcioł sowie" – wiersze,
  • 1947 – "Baśń o stalowym jeżu" – wiersze,
  • 1948 – "Na wyspach Bergamutach" – wiersze,
  • 1948 – "Przygody rycerza Szaławiły" – wiersze,
  • 1951 – "Uczymy się chodzić",
  • 1953 – "Teatr Pietruszki",
  • 1953 – "Brzechwa dzieciom" – wiersze,
  • 1953 – "Wagary",
  • 1953 – "Szelmostwa lisa Witalisa",
  • 1954 – "Bajki i baśnie",
  • 1955 – "Wiersze wybrane" – wiersze satyryczne, wydanie 3, rozszerzone, 1959,
  • 1957 – "Magik",
  • 1958 – "Wyssane z nogi",
  • 1958 – "Sto bajek",
  • 1958 – "Gdy owoc dojrzewa" – powieść autobiograficzno-wspomnieniowa,
  • 1961 – "Podróże Pana Kleksa" – powieść,
  • 1964 – "Śmiechu warte",
  • 1965 – "Od baśni do baśni",
  • 1965 – "Tryumf Pana Kleksa" – powieść,
  • 1965 – "Pan Kleks w kosmosie" – powieść,
  • 1967 – "Miejsce dla kpiarza" – satyry i humoreski,
  • 1968 – "Opowiadania drastyczne" – psychologiczne,
  • 1968 – "Liryka mego życia".

Źródła

 

Data dodania: 2021-08-25 12:57:37
Data edycji: 2022-11-30 21:02:07
Ilość wyświetleń: 1541

Bądź z nami
Aktualności i informacje
Biuletynu Informacji Publicznej
Biuletynu Informacji Publicznej