Patron szkoły

JAN BRZECHWA (właś. Jan Wiktor Lesman)

urodził się 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce na Podolu, zmarł 2 lipca 1966 roku w Warszawie. Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Był polskim poetą, autorem popularnych wierszy dla dzieci jak i utworów satyrycznych, tłumaczem poetów – m.in. Puszkina, Majakowskiego i Jesienina. Posiadał korzenie żydowskie. Dorastał na polskich Kresach Wschodnich. W latach 1920-1921 wziął udział w wojnie z bolszewikami. Swoje teksty satyryczne, piosenki i skecze publikował początkiem lat dwudziestych. Debiut oficjalny odbył się w 1926 roku, wtedy to ukazał się jego tom poezji „Oblicza zmyślone”. Z wykształcenia był adwokatem, w okresie międzywojennym pracował w ZAiKS’ie jako specjalista od prawa autorskiego. Po II wojnie światowej firmował wydawnictwo „Czytelnika”, będąc jednocześnie członkiem PEN Clubu. Pisał też socrealistyczne wiersze o charakterze propagandowym, gloryfikował więc socjalizm lat pięćdziesiątych. W późniejszym okresie nie był już zaangażowany w tym kierunku. Niezapomniana twórczość Brzechwy to postaci, które stworzył, wśród nich „Pan Kleks”, „Kaczka Dziwaczka” czy „Pchła Szachrajka”. Jego wiersze i bajki nadal bawią najmłodszych. Jan Brzechwa debiutował już jako nastolatek, ponieważ wtedy ukazały się publikacje z wierszami. Wiele wskazuje na to, że autor traktował swoją sztukę hobbystycznie, mając raczej na zawodowej uwadze karierę prawniczą, o którą zabiegał i dbał. Niejako przedmiotem działań pobocznych były w międzywojniu jego teksty satyryczne, a także piosenki i skecze. Tym nie mniej nawiązał owocną współpracę z kabaretami całkiem znanymi, jak „Morskie Oko”, „Qui Pro Quo” i „Czarny Kot”. Tom jego poezji „Oblicza zmyślone” pojawił się w 1926 roku. Natomiast w 1939 roku ukazały się słynne jego utwory dla dzieci, pośród nich na przykład „Tańcowała igła z nitką”, czy też wiersze jak „Kaczka Dziwaczka”, „Żuraw i Czapla”, „Pomidor”. Nad „Akademią pana Kleksa” pracował w czasie drugiej wojny, utwór wydano później, podobnie jak jego „Podróże pana Kleksa”. Były też po wojnie publikowane sztuki Brzechwy, które przewidział dla występów scenicznych w szkołach, a także wierszowane adaptacje wątków ludowych, w tym również powieści. „Przygody Pchły Szachrajki”, „Ptasie plotki” oraz „Opowiedział dzięcioł sowie”. Któż nie zna tych utworów. Ukazały się jeszcze w latach czterdziestych, podobnie jak jego „Na wyspach Bergamutach”. Natomiast w roku 1951 wyszło „Uczymy się chodzić”, by przetrzeć drogę takim jak „Teatr Pietruszki” oraz „Brzechwa dzieciom”, później zaś „Wagary” czy „Szelmostwa lisa Witalisa”. Jego „Śmiechu warte” trafiło do rąk czytelników w latach sześćdziesiątych, podobnie jak „Liryka mego życia”. Wreszcie autobiografia, którą zatytułował „Gdy owoc dojrzewa”.

Ciekawostki o Janie Brzechwie

Brzechwa był bratem stryjecznym Bolesława Leśmiana. To on wymyślił mu pseudonim artystyczny: Brzechwa.
Brzechwa wiele razy został nagrodzony i wyróżniony. Otrzymał m. in. nagrodę miasta Warszawy oraz nagrodę Prezesa Rady Ministrów.
Jego pseudonim „Brzechwa” zaistniał w 1946 roku, natomiast prawdziwe nazwisko Jan Wiktor Lesman zarezerwował publikując pod nim tematy prawnicze.
Urodził się w 1898 roku, natomiast podawał datę 1900 tak długo, aż ten właśnie rok był przyjmowany za rzeczywisty – dowodzą tego na przykład encyklopedie czasów PRLu.
„Brzechwa” oznacza w słowniku języka polskiego opierzona część strzały.
Był zasłużonym uczestnikiem wojny polsko – bolszewickiej.
Debiutował już w wieku siedemnastu lat.
Decyzja o pisaniu tekstów do kabaretów warszawskich była wg Brzechwy podyktowana głównie czynnikami finansowymi.
Swoje pisarstwo satyryczne traktował raczej hobbystycznie.